- PISAE
- PISAEpluralis numeri Tusciae oppidum, inter Arnum et Auserem amnes, a Pisaeis conditum, Elidis populis, Strabone teste, l. 5. qui Nestorem ad Ilium secuti, in reditu tempestate disiecti, alii quidem Metapontum, alii litus Tyrrhenum tenuerint, ubi a nomnie relictae patriae, Pisas condiderunt: in solo frumenti et vini generosissimi fecundo. Sedes hodie Ordin. Equestr. S. Stephani, qui ibi in templo huic dicato, magnâ cum pompa, statis tempribus conveniunt. Templum Cathedrale nititur columnis ex marmore 72. portaeque eius ex aere, quae ex templo Salomonico huc translatae finguntur: turris inclinata, Palatium, curia, Hortus Medicus, et Collegium; visu digna hic conspiciuntur. Pissa duplici ss. habent Ptol. et Lycophron. Baudraudo urbs ampla est, cum arce permunita. alias sui iuris et potens Res publ, quae Sardiniam e manibus Saracenorum vindicavit, Carthaginem domuit, et egregiam Christlianis Orientalibus navavit operam. Capta a Galeatio, A. C. 1390. expugnata a Florentinis, restituta libertuti, A. C. 1494. per Carolum VIII. Gallorum Regem demum A. C. 1509. ad Magnum Hetruriae Ducem devoluta est, 6. milliar. ab ostiis Arni, ibi Academia instituta A. C. 1309. et Concilium celebratum, A. C. 1409. Nunc parum populosa est. Alpheas vocat Virg. Aen. l. 10. v. 179.Hos parere iubent Alpheae ab origine Pisae.Claudian. de bello Gildonico, v. 483.———— Nec Alpheae capiant navaelia Pisae.Rutilius, l. 1. v. 573.Elide deductas suscepit Etruira Pisas.Eius meminit lucanus, l. 2. v. 401.Hinc Tyrrhena vado frangentes aequora Pisae.Quia iam supra Concilii alicuius hîc celebrati mentio facto est, paulo prolixior historia non abs re erit. Concilium 1. ab Innocentio II. hîc habiturn. A. C. 1134. cui Praesules ex Gallia, Germania et Italia intererant: quô Anacletus Antipapa excommunicatus est, et contra Schismaticos varia ordinata. Iterum A. C. 1409. cum diuturnô et horribili schismate Ecclesia laboraret. Gregoriô XII. Romae, et Benedictô XIII. Avenione sedente. Gregorius enim, in electione ad Unionem iuramentô adstrictus, cum postea ne audire quodemde concordia vellet: Pasquillô exprobrante, Absolutionem a iuramento, a Diabolo ei factam esse, Theodor. a Niem, tract. 6. Labyr. c. 29. Sorbona insuper decrevisset, Ecclesiam Gallicam nullô iure obstricatam esse, ut Papae pecunias pendat, nisi in tribus causis. Monstrel. l. 1. c. 67. Aliique ad remedia clamarent, Cardinales secessione factâ, hîc Conciliô 180. Episcoporum 300. Abbatum, 282. Theologor. etc. celebratô, utrôque Papâ depositô, tertium in theatrum produxêre Alexandrum V. Quô brevi defunctô Iohannes XXIV. se fraude obtrusit. Tertium A. C. 1511. a Ludovico XII. Galliae Rege hîc indictum, indeque Mediolanum et Lugdunum translatum est, in quo contra Iulium II. at qualem hominem, de emendando Ecclesiae statu actum: nummô aureô a Ludovico Neapoli cusô, cum elogio: Perdam Babylonis nomen, Thuan. Hist. l. 1. p. 11, edit. Gen. Acta Concilii Pisani, edita in4 to. A. C. 1612. Plura de Urbe, vide apud Leandr. Albert. descr. Ital. Addo, quod inventa hic, post augustissimi Templi, quod hôc saeculô miserandô incendiô conflagravit, ruinam memorabilis lucerna. bitumine plena et calens adhucm de qua vide Iac. Mancini Politiani Literas ad Licetum, et hunc de Lucernis Antiqq. l. 1. c. 16. et l. 3. c. 14. Ab eadem urbe, Pisanorum Liberator, Ludovicus XI. Galliarum Rex appellatus est, uti es aureo eius nummo docet Car. de Fresne, voce Moneta.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.